Novos textos para o Latín de Bacharelato: A "Fabula de Homine" de Luís Vives

Recentemente a editorial Rinoceronte publicou a miña tradución do Discurso sobre a dignidade do home de Pico della Mirandola, acompañado dunha selección de textos de Marsilio Ficino sobre a mesma temática e a deliciosa Fábula sobre o home.

O comentario entusiasta de diversos compañeiros sobre que a sencillez do seu latín e o seu carácter lúdico e didáctico facían da Fábula un texto moi apto para traballar nas aulas de Latín do Bacharelato, levoume a publicar aquí a transcrición no texto en latín, dado que non existe ninguna edición moderna da mesma. Podedes atopala nesta ligazón  Que a desfrutedes nas vosas aulas!

Linguas clásicas e medicamentos: Tranxilium.

Imaxe do autor.

O seguinte medicamento é o Tranxilium, pertencente ao grupo dos ansiolíticos. Estas pastillas están indicadas para tratar manifestacións leves de ansiedade ou insomnio. O Traxilium, dos laboratorios Sanofi Aventis, ten que ser utilizado dunha forma moi estricta, debido a súa alta concentración de clorazepato dipotásico.
A continuación imos pasar ao análise do nome:

O nome ''Tranxilium'' non ten unha procedencia latina ou grega real, senón que a persoa encargada de facer o nome quería inventar unha palabra que soara ben.

Así pois, colleu o elemnto ''tranx'' debido a que este medicamento é un ansiolítico, e esta partícula denota tranquilidade. Así, cando dicimos o nome en voz alta, podemos ter unha idea do uso calmante que ten o Tranxilium.
Despois añadiu a partícula ''ilium''. Con esto o que pretendía era darlle un algún detalle de procedencia latina ao nome do medicamento, xa que esto lle da un toque de distinción a este.

Linguas clásicas e medicamentos: Micoespec.

Imaxe: pulse aquí.

O medicamento que vou analizar é o Micoespec, unha pomada antifúngica dos laboratorios Centrum (Grupo Asac Pharma) que saíu á venda en 1981.

Esta pomada esta recomendada para tratar fungos dermatofitos e certas reaccións cutáneas, xeralmente a candidiase.

Agora vou pasar a explicar os elementos lingüísticos que levaron á creación deste nome:

''Mic(o), μύκης gr., 'fungo'.- Neste caso, os creadores do nome elixiron referirse ao nome do elemento tratado, roubandolle a raíz ao grego. Esta raíz a podemos atopar noutras palabras coma, por exemplo, actinomicosis, micólogo, micoplasma ou micorriza.

Esp- Collendo a referencia do Micoespec comprobaremos que foi creado en España, polo que as letras 'esp' fan clara referencia ao lugar no que foi fabricado o medicamento.

Ec- Esta pomada ten como principio activo o ecoezanol, polo que parece lóxico pensar que o elemento 'ec' provén das dúas primeiras letras desta palabra.''

Linguas clásicas e medicamentos: Pantobionta

Pantobionta é un medicamento que se presenta en forma de gragea que proporciona a suplementación nutricional en individuos con condicións de malabsorción. Tamén proporciona a vitamina C, vitaminas do complexo B, e outras vitaminas e cinc para complementar a inxesta dietética e a dificultade para absorber as vitaminas solubles en grasa como na fibrose cística.

Este multivitamínico fabrícase nos laboratorios Merck. A súa data de alta foi no 83 e 10 anos máis tarde deuse de baixa, polo que actualmente está anulado.

Os elementos lingüísticos que compoñen este medicamento son:

"Pan(to) gr., pan(tο)-, πᾶ-ν/-ντός". Este formante significa 'todo' ou 'cada uno' e aparece noutras palabras como páncreas, pandemia, pantofobia, etc.

Bionta-. En realidade este compoñente vén do lexema "bionte gr., -biōnt-, -βιῶ-ν/-ντος,'que vive', gr. cient. 'organismo vivo', que á súa mesma vez provén da raíz indoe., 'vivir'. 

Tres lexemas gregos teñen á mesma raíz: bio- βίος gr. (sust.),'vida'; zō(o)-, ζῷον gr. (sust.),'ser vivo', 'animal'; hygie- ὑγιής gr. (adj.),'sano'. 

Outros tres lexemas latinos tamén teñen a mesma raíz: uïta(m) lat. (sust.), 'vida'; uïu(ere) lat. (verbo), 'vivir'; uït(a)-am-ïn(a) lat. cient. (sust.), 'amina que da vida', 'vitamina'.

Alba García Castro, 4ºA.

Linguas clásicas e medicamentos: Protovit

O medicamento Protovit é un polivitamínico que contén vitaminas necesarias para o correcto desenvolvemento do organismo. Protovit suministra cantidades suficientes de vitaminas fundamentais que o organismo necesita para previr ou resolver aquelas situacións nas que os requerimentos diarios destes principios indispensables para o organismo non están atendidos ou puideran non estalo por diferentes motivos (dietas desequilibradas, inapetencia, convalecencias...).
O fabricante deste medicamento é Roche e o titular é Bayer. Actualmente, este medicamento está anulado. A data de alta do polivitamínico foi o 1 de maio de 1953.
Os elementos lingüísticos que forman o nome deste medicamento son os seguintes:
"Prot(o) gr. y lat., prōte-(īna), πρώτειος + -īna". Refírese á 'sustancia fundamental' que desempeñan as proteínas para a vida. Esta raíz tamén pode atoparse noutras palabras como apolipoproteína, cromoproteína, mucoproteína, etc.
Vit-. Este compoñente podería ser unha abreviación da palabra vitamina, que provén da palabra vida.

Imaxe: http://goo.gl/HM7vlR

Alba García Castro, 4ºA.

Linguas clásicas e medicamentos: Ocuflur e Orfidal

Neste artigo, vou falar de dous remedios; o Ocuflur e o Orfidal; para mostraros que na súa etimoloxía e significado agóchase a súa utilidade. 

O primeiro, o denominado Ocuflur, é un medicamento, comercializado hoxe en día por varias farmacéuticas usado para a inflamación tanto da conxuntiva palpebral coma a conxuntiva bulbar ademais da córnea  do globo ocular, o que xa nos dá algunha referencia acerca do seu nome. O Ocuflur, provén da unión da palabra latina oculus máis a terminación "-flur ", que ven podería significar fluído.

O Orfidal, é un medicamento, usado para tratar principalmente os problemas de insomnio comercializado por unha das grandes farmacéuticas do mundo, a Wyeth,
aunque tras a súa compra en 2009 por a farmacéutica Pfizer, e comercializado por esta, aunque o orfidal tamén vendese baixo diversos nomes (Abinol, Amparax, Aplacasse, Ativan, Calmatrón etc...), aunque é moi coñecido por  un dos seus principios activos: o Lorazepam, o nome levado a industria por laboratorios coma Normon ou Valinum.

Volvendo ao primeiro nome do medicamento, o orfidal, o cál elixín pola súa simpleza pero a vez pola información que leva a añadida (a diferenza doutros como o Emotival) de carácter mitolóxico, xa que ante problemas de insomnio o que máis desexamos e durmir e se non o conseguimos poñémonos coma feras, e o personaxe mitolóxico capaz de amansalas e facelas durmir, era Orfeo ( velaquí o seu orixe).

Un músico e cantante, amante da lira; unha especie arpa fillo de Apolo e Calíope, que tivo o valor de viaxar ao inframundo en busca da súa amada Eurídice, morta durante a boda por culpa dunha mordedura de serpe. Tocando para o deus dos mortos Hades e a súa esposa Perséfone, o que os conmoveu tanto que permitiron o regreso de Eurídice ao mundo dos vivos coa condición de que durante o traxecto non mirara ni unha soa vez atrás pero sometido a moita presión e xusto cando estaba a punto de chegar a saída mirou só para ver como a súa esposa era arrastrada irrevocablemente de volta ao inframundo.

                                                                    

Linguas clásicas e medicamentos: Protopic e Nutrasona

Protopic

É unha pomada de uso cutáneo para combatir enfermidades que provoquen eccemas ou reaccións alérxicas similares na pel, coma a dermatite atópica ou a psoriasis. Para máis información sobre o medicamento, fai clic aquí.

http://goo.gl/cgPdH0

Aínda que tamén obsérvase o prefixo grego proto-, que significa "primeiro" ou "diante", e que en galego forma palabras como "protozoo" ou "prototipo", a nosa pomada non parece seguir ese camiño, senón que colle o prefixo latino pro-, que provén da palabra prode, que en latín vulgar significa "proveito", e que a súa vez provén do latín clásico prodest, que significa "é útil". O prefixo pro-, neste caso, refírese a algo que está a favor ou que otorga unha vantaxe, como, por exemplo,  cando dicimos "é pro-aborto", querendo dicir que está a favor do aborto. Tamén ten outras acepcións, coma "diante de" (proxenitor), "en lugar de" (pronome)...

Pola outra banda está -topic, que, obviamente, ven de "tópico". Este adxectivo provén do étimo grego de topikos, que quere dicir "relativo a un lugar" (topos=lugar + ikos=relativo a). Tamén conta cunha segunda acepción, que é  "relativo á pel". Este significado adquiriuno cando empezouse a utilizar para designar, como xa acabamos de dicir, todo o relativo á pel, no ámbito na mediciña arredor dos anos 20. Isto, probablemente, débese a que cando ti inxires algún medicamento, ou inxéctancho, a mediciña chega a todalas partes do teu corpo, ou a unha ampla zona del. Non obstante, os medicamentos cutáneos non actúan así, senón que os aplicas nunha zona moi concreta da epiderme, zona na que queres que actúe a pomada, afectando a un só lugar. Por isto, asociase o significado de tópico "relativo a", co uso particular dos medicamentos cútaneos, resultando a acepción de "relativo á pel".
En conclusión, quédanos que o nome "Protopic", quere dicir "en favor da pel".


Nutrasona

Ao igual cao protopic, a nutrasona é unha pomada para combatir os eccemas producidos na pel debido a diferentes reaccións alérxicas. Para máis información sobre o medicamento, fai clic aquí.

www.isdin.com

O meu twitter: @AlfonsoRZgz

A primeira parte da palabra é "nutra", que ven do verbo de orixe latino nutrire, e que significa "nutrir" ou "alimentar".
A segunda parte da palabra é "sona", que é un sufixo, sen significado ningún, que é otorgado a medicamentos con regularidade, coma, por exemplo,"lactisona","hidrocortisona","micosona"...
Ademais,estes verdadeiros inxenieros nominais, poden estar a xogar co adverbio inglés "soon", que significa "pronto", aludindo a que o medicamento actúa de forma rápida. Con esta alternativa, o noso medicamento significaría "nutre pronto, nutre de inmediato".