jueves, 18 de febrero de 2010

Ser un "cardo borriquero"


Del latín "carduus" que significa cardo, abrojo.

Se dice de quien es arisco, de trato difícil: sujeto atravesado. Con el predicado borriquero o borriqueño se potencia su capacidad signficativa, al referirse a una planta espinosa y muy perjudicial para los campos.

En Navarra, se dice de la persona, que a su concidón de fea se une mal genio. También es propio de esa tierra la variante "cardo trompetero", dicho de la persona tan insociable y bruta que da respuesta desairada incluso a preguntas intrascendentes, en alusión a que el trato de tales criaturas se parecen a los pinchos de esa planta.

En el Madrid de finales del siglo XIX se decía de la persona poco agraciada.

Esta expresión también es utilizada en la lengua gallega, pero con el término "cardo de santa maría".

martes, 16 de febrero de 2010

Insultos e linguas clásicas: aborrecible


Persona digna de desprecio, sujeto miserable que se ha hecho acreedor, por su conducta, a la aversión de quienes tienen la mala suerte de tratar con él. También se dice de la persona o cosa que resulta aburrida o fastidiosa y cuya compañía es insufrible.

Proviene del latín "abhorrere" que significa tener o sentir aversión por algo o alguien.


La imagen muestra una aborrecible práctica: el secuestro y la tortura, en este caso en Bolivia.
Este término también se utiliza en gallego: "aborrecible" o "aborrecibel" y en inglés: "abhorrent".

domingo, 14 de febrero de 2010

Insultos e linguas clásicas: Ser un basilisco.



Chámase Basilisco á persoa colérica e airada, esta cualidade asignaselle a unha persoa que entra fácilmente el cólera e mostra o seu enoxo e enfado con ruído e aspavento.

A palabra ven dun ser mitolóxico ao que se lle atribuía a facultade de matar coa mirada , chamado Basilisco. Era o rei das serpes, tiña cornos de serpe , patas de galo , espiñosas alas e a cola en forma de lanxa , este era considerado un dos máis temidos seres mitolóxicos.

Aquí tedes un video do basilisco , pero non o basilisco mitolóxico, porque agora chámaselle Basilisco a diversos tipos de anfibios do xénero basiliscus, estes soen habitar en américa central.

O basilisco e practicamente bastante coñecido por saír na famosa película de Harry Potter e a cámara secreda, película bastante coñecida .

Moitos biquiños e felices festas de entroido :)

Nerea!

viernes, 12 de febrero de 2010

Insultos e linguas clásicas (1): atrabiliario

Despois da serie "As palabras e a historia", que continuará o curso que ven, porque hai que variar un pouquiño, iniciamos esta adicada ao apaixoante mundo do insulto. Insultos hainos a moreas, aquí só falaremos dos que teñan relación etimolóxica coas linguas e a cultura clásicas. E sen máis preámbulos comezo eu falando dun fermosísimo insulto, fermoso non polo significado, senón polo seu trasfondo etimolóxico e cultural: atrabiliario.

Do latín atra bilis, dise da persoa de carácter colérico e irascible. A veces pódese referir tamén as persoas melancólicas. Calquera dos dous significados remontan á teoría hipocrática dos humores segundo a cal, o corpo humán esta formado por cuatro "humores" ou líquidos, que el indentificou como sangue (en latín sanguis, -inis), flema (en grego e en latín phlegma), bilis amarela (en grego kholé) e bilis negra (en grego, melan kholé, e en latín, atra bilis). A persoa sana debería ter compensados e en equilibrio estes catro, polo que a enfermidade viría da descompensación de un o varios deles.
Teofrasto e outros autores relacionaron esta teoría coa diversidade de caracteres das persoas, de xeito que o temperamento sanguíneo é o do suxeito que reacciona en forma rápida e enérxica, cuxo humor dominante é o sangue; o flemático é o tranquilo, que reacciona en forma lenta, cuxo humor esencial son as flemas e outras secreciones mucosas; o colérico é o individuo definido polo predominio da bilis amarela ou kholé, e o melancólico é aquel en o que a bilis negra (atra bilis) é o humor fundamental, dado á tristeza e á meditación.
Nese sentido atrabiliario debería ser stricto sensu sinónimo de meláncolico, pero nun dado momento pasou tamén a significar colérico, que é o seu significado máis habitual.
É un adxectivo usado en outras linguas: atrabiliario en castelán, atrabilious en inglés e atrabilaire en francés.
E falando de francés, non deixaremos de citar que o adxectivo atrabiliario aparece no título dunha das máis famosas obras de Molière: O misántropo ou o atrabiliario namorado (Le Misanthrope ou l'Atrabilaire amoureux, 1666). Molière usa atrabiliario como sinónimo de misántropo; imaxinámonos logo a alguén hosco, antipático, pero non tanto por mor dun carácter violento e destemplado senón máis por pesimismo existencial.
Un dous atrabiliarios máis famosos dos últimos tempos foi o escritor Francisco Umbral ao que podemos ver en plena exhibición deste carácter na súa famosa escena televisiva con Mercedes Milá que pasou á cultura popular co nome de "mi libro".

lunes, 1 de febrero de 2010

Un novo blog, nado esta fin de semana

Compráceme moito anunciarvos o recente nacemento dun novo blog de aula. Considéroo coma un fillo de Per tritam viam, cuxa experiencia aproveitará con toda seguradide. Nace como un blog para a Sección Bilingüe de Cultura Clásica, polo que a súa lingua de expresión será o inglés, polo menos no que se refire aos post, que xurden fundamentalmente como apoio ás aulas. Obviamente se alguén quere deixar algún comentario e non se sinte cómodo coa lingua inglesa, preferimos que o escriba na que queira a que non escriba nada, iso está claro. Mais tamén que saiba que isto é un espazo para a aprendizaxe, non para o lucimento persoal de ninguén, polo que non vos cortedes en facelo en inglés, se dunha cuestión de timidez se trata ;-)

Chámase "land of potters" en honor ao concello onde está ubicado o IES María Casares. Preferiría simplemente "potters", mais xa estaba pillado... Aínda que é moi noviño, xa ten cara e ollos e xa podedes ler algunha colaboración de alumnos, e facer algunha das actividades propostas. Nos próximos días irán aparecendo máis cousiñas que están no forno nestes momentos, e éncheme de satisfación dicir que son feitas polos alumnos fundamentalmente.

Desexamos que teña unha acollida tan boa coma a do seu proxenitor; que non vos asuste o do idioma empregado: é unha boa oportunidade para todos de practicar, de desoxidar eses ingleses durmintes nos loureiros dende COU (aquí falo dos da miña quinta, obviamente :-), de perder esa vergoña atávica coas linguas estranxeiras que todos temos.

Veña, ¿a que esperades? Premede a ligazón e darvos un saltiño por alí, a ver que vos parece.

Unha aperta para tod@s.